کتاب خود مهارگری

اغلب افراد با شنیدن واژهٔ «خویشتنداری» ممکن است سرکوب نیاز به ذهنشان بیاید، در حالی که خویشتنداری به معنای سرکوب نیاز نیست، بلکه منظور این است که فرد بتواند نیازهای خود را مدیریت کرده، ارضای آن‌ها را به تعویق بیندازد و آن‌ها را در موقعیت‌های مناسب و به شیوه‌ای مناسب ارضا کند. خویشتنداری آن چیزی است که به افراد کمک می‌کند تا رفتارهایشان را تنظیم کنند.

انسان در طی فرایند رشد خود، خویشتنداری را می‌آموزد. وقتی نوزاد است، به محض گرسنه شدن گریه می‌کند و نیاز گرسنگی‌اش باید بلافاصله برآورده شود. همین نوزاد وقتی دوران کودکی خود را طی می‌کند، یاد می‌گیرد کمی صبر کند و به تدریج که بزرگ‌تر می‌شود، به تأخیر انداختن نیازها را می‌آموزد. سه سال اول زندگی در رشد خویشتنداری اهمیت به‌سزایی دارد.

در واقع، خویشتنداری به معنای تسلط بر خویشتن و انتخاب عمل نکردن بر اساس تفکر تکانشی است.

مفهوم خویشتنداری یا «مهار خویشتن» امروزه تحت عناوینی همچون «خودمهارگری»، «مدیریت خود»، «خودداری» و «خودنظم‌جویی» در روان‌شناسی مدرن مورد توجه قرار گرفته است و پژوهشگران فراوانی را به انجام تحقیقات علمی و ارائه مدل‌هایی در این زمینه واداشته است.

خویشتنداری هستهٔ اصلی اعتماد به نفس بوده و به قدری اهمیت دارد که در همهٔ ادیان به آن سفارش شده است. مفاهیمی مانند صبر، تقوا، انتظار کشیدن، عفت و … نیز با این مفهوم به کار برده می‌شوند.

یکی از عوامل موفقیت افراد در زندگی، برخورداری از توان «انتظار کشیدن» و به تأخیر انداختن لذت آنی برای دستیابی به لذت پایدار و آینده‌ای روشن است. به عنوان نمونه، شما برای موفقیت در کنکور که لذتی پایدار و آینده‌ای روشن به دنبال دارد، از لذت‌های آنی مثل دیدن سریال مورد علاقه‌تان یا شرکت در میهمانی و تفریح خودداری می‌کنید.

توان انتظار کشیدن و قدرت بازداری از خواسته‌ها، همان چیزی است که در متون دینی تحت عنوان «تقوا» شناخته می‌شود.